مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی شهید مدرس

 

درحالی که  روند  ابتلا به فشار خون و افزایش 39 درصدی مرگهای ناشی از آن در ایران طی ۲۵سال گذشته ! تبدیل به احساس خطر شدید شده است، معاون تحقیقات وزیر بهداشت از بی خبری  ۶٫۵میلیون ایرانی از ابتلا  به  فشار خون بالا خبر داد و گفت: این میزان ناآگاهی می تواند کشور را با تشدید «بحران مرگ  زودرس  نیمی از ایرانیان» مواجه  کند.

به گزارش وبدا، ابراز نگرانی دکتر رضا ملک زاده، معاون تحقیقات وزارت بهداشت و  نویسنده همکار در مطالعه جهانی بار بیماری فشار خون،  از میزان بالای  ناآگاهی از ابتلا به  فشار خون  در جامعه ایران، درحالیست که مطالعات ملی مختلف نیز این  حقیقت بسیار تلخ و هشدار دهنده  را  اثبات کرده اند. چنانچه مطالعه «شیوع، آگاهی و عوامل  خطر فشار خون بالا»  که بر روی ۵۰هزار زن و مرد ۴۰تا ۷۵سال شرکت کننده در مطالعه بزرگ کوهورت گلستان  انجام شده نشان داد  که 21  هزار و 350  نفر (42 درصد) از افراد مورد بررسی، دارای فشار خون بالا هستند که  در بین مبتلایان،  تنها  46 درصد   از  بیماری خود آگاهند و بیش از نیمی از آنها  از ابتلا به این بیماری بسیار پرخطر بی خبرند!

هچنین در یک مطالعه  ملی ، میزان آگاهی مبتلایان به فشار خون بالا  ، 34  درصد برآورد شده و مطالعه دیگری  در سطح تهران ، شمار مبتلایان آگاه از ابتلا به بیماری را 50 درصد و مطالعه ای در اصفهان، 43 درصد اعلام کرده است

دو علت مهم بی خبری مردم از فشار خون بالا ؟
کاهش 25 درصدی سکته های قلبی و مغزی در ایران با کنترل فشار خون بالا!

عدم توجه کافی جامعه پزشکی و جدی گرفته نشدن فشار خون بالا  توسط  مردم ؛ که اگر این دو عامل بر طرف شود،  شاهد کاهش  25 درصدی  مرگهای ناشی از سکته های قلبی و مغزی در ایران خواهیم بود!

تاوان سخت بی خبری ها از ابتلا به فشار خون بالا برای جامعه ایران 

ثبت میزان قابل توجهی مرگ و  ناتوانی  منتسب به فشار خون بالا در بسیاری از مطالعات ملی تایید شده است ؛ چنانچه  به گفته  دکتر ملک زاده، مجری مطالعه بزرگ کوهورت  گلستان، نتایج بررسی این مطالعه ۵۰هزار نفره نشان داده است که ۵۰درصد مرگ و میرها،  ناشی از حوادث قلبی عروقی بوده و در این بین، ۳۳درصد مرگ و میرهای قلبی عروقی به علت فشار خون بالاست!

مرگ سالانه ۳۳هزار ایرانی زیر ۵۵سال به دلیل سکته های قلبی و مغزی

حقیقت تلخ دیگری که معاون تحقیقات وزیر بهداشت بدان اشاره دارد مرگ سالانه ۳۳هزار  ایرانی زیر ۵۵سال به دلیل سکته های قلبی و مغزی عمدتا  ناشی از فشار خون بالاست.

به این آمار تاسف بار، باید سالهای از دست رفته عمر ایرانی ها به دلیل ناتوانی های ناشی از فشار خون بالا را نیز افزود که هم اکنون به دو میلیون سال رسیده  و 62 درصد نسبت به 25  سال گذشته افزایش یافته و عدد بسیار قابل توجهی است!

بیماران از پزشک خود بخواهند فشار خونشان حتما کنترل شود

معاون تحقیقات وزیر بهداشت، رهایی از بحران «افزایش بار فشار خون بالا در ایران»  را نیازمند تنها دو گام ساده و عملی دانست: همه بیماران، به هر دلیلی که به مطب ها مراجعه می کنند، از پزشک خود بخواهند که فشار خونشان را کنترل کند و متقابلا، همه پزشکان نیز خود را ملزم بدانند  فشار خون تمام بیماران را فارغ از هر علتی که مراجعه کرده اند، اندازه گیری کنند تا این عامل خطر بیماری های مرگبار در کشور ما  تا حدود زیادی کنترل شود.

نقش مهم مطب ها در پیشگیری از مرگ زودرس با کنترل فشار خون تمام بیماران فارغ از هر بیماری

 پزشکان در هر تخصصی ، ابتدا، یک پزشک عمومی هستند و توصیه می شود  سیستمی در مطب ایجاد کنند و فشار خون تمام بیماران بزرگسال مراجعه کننده را بدون استثنا اندازه گیری کنند؛ چرا که کنترل فشار خون به عنوان بیماری که عمر انسان را کوتاه می کند، از هر بیماری دیگری مهمتر است ؛ این کار را یک پرستار و حتی منشی مطب هم می تواند انجام دهد و چنین اقدام ساده ای نتایج بسیار مهمی برای نظام سلامت کشور در پیشگیری از مرگهای زودرس که نصف جمعیت ایران را گرفتار کرده است، خواهد داشت. علاوه بر همت پزشکان، مردم نیز باید اندازه گیری فشار خون در مطبها را یک امر لازم بدانند و آن را حتی اگر مبتلا نیستند، از پزشک خود درخواست کنند

اندازه گیری فشار خون، از چه سنی و در چه فواصلی ضروری است ؟

معاون تحقیقات وزیر بهداشت با هشدار نسبت به این که نیمی از جمعیت ایران با رسیدن به سن ۵۵  سالگی مبتلا به فشار خون بالا می شوند تاکید کرد: همه افراد باید از سن  ۳۵سالگی فشار خون خود را چک کنند . اندازه گیری فشار خون باید اساسا هر ماه یا دست کم هر دو - سه ماه انجام شود و در این بین ، افراد مشکوک به فشار خون بالا  در اولین فرصت به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرند.


لزوم همراهی پزشکان با گایدلاین جدید فشار خون برای پیشگیری از مرگهای زودرس

استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران ، فشار خون را یک بیماری خاموش و بی علامت و به همین دلیل خطرناک تا حد مرگبار و در عین حال ، بی حالی  و خستگی عمومی و نیز سردرد  را  دو نشانه شایع  و مهم  خطر فشار خون بالا دانست  و مردم را به این نکته توجه داد که بر اساس گایدلاین جدید جهانی ، فشار خون طبیعی، سیستولیک زیر ۱۲۰میلی متر جیوه و دیاستولیک زیر ۸۰میلی متر جیوه ، فشار  خون افزایش یافته ، سیستولیک بین ۱۲۰تا ۱۲۹  میلی متر جیوه و دیاستولیک  ۸۰میلی متر جیوه است. پرفشاری خون مرحله یک ، سیستولیک ۱۳۰تا ۱۳۹میلی متر جیوه یا دیاستولیک ۸۰تا ۹۰میلی متر جیوه و پرفشاری خون مرحله دو و خطرناک معادل یا بالاتر از ۱۴۰میلی متر جیوه و دیاستولیک معادل یا بالاتر از ۹۰میلی متر جیوه است 
وی تاکید کرد: در افراد دارای سابقه بیماری های قلبی عروقی و فشار خون ۱۳۰میلی متر جیوه ، درمان دارویی پیشگیرانه توصیه می شود. در افراد فاقد سابقه بیماری های قلبی عروقی، اما دارای خطر ۱۰درصدی بروز این بیماری ها تا ۱۰سال آینده که فشار خون سیستولیک معادل یا بالاتر از ۱۳۰میلی متر جیوه دارند، درمان دارویی به عنوان پیشگیری اولیه توصیه می شود.
دکتر ملک زاده خاطرنشان کرد: تعریف جدید فشار خون در گایدلاین جهانی ، اهداف مهمی را برای پیشگیری اولیه و ثانویه فشار خون بالا از جمله مرگ و ناتوانی زودرس مد نظر قرار داده که بسیار بهتر است پزشکان با استانداردهای این تعریف، فشار خون را کنترل و مردم نیز با آن همراهی کنند 


همه خانواده ها حتما دستگاه فشارسنج در خانه داشته باشند

وی، فشار خون را یک بیماری صد در صد قابل درمان دانست که در عین حال اگر معالجه نشود ممکن است به طور ناگهانی عاقبتی مرگبار و یا بسیار ناتوان کننده برای فرد مبتلا رقم زند.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت گفت: یکی از راه های ساده کنترل فشار خون، استفاده از دستگاه های فشارسنج  در منزل است. ضروری است که همه خانواده ها این دستگاه را داشته باشند و فشار خون افراد بویژه کسانی که در معرض خطر هستند،  به طور مرتب چک شده و در صورت  داشتن فشار خون بالا به پزشک مراجعه شود.

کنترل فشار خون در ایران و دو مشکل جدی دیگر: عدم درمان و درمان ناقص

افزایش شمار مرگهای منتسب به فشار خون بالا  به عنوان مهمترین عامل خطر سکته های قلبی و مغزی در ایران، علاوه بر بی خبری حیرت انگیز ۶٫۵میلیون ایرانی از ابتلا به این بیماری، با دو مشکل جدی «عدم کنترل» و نیز «درمان ناقص فشار خون» در بین افرادی روبه روست که از ابتلای خود آگاهند اما پیامدهای غافلگیرکننده فشار خون همچنان آنها را تهدید می کند

چرا نیمی از افراد تحت کنترل فشار خون، موفق به درمان نشده اند؟ 

نتایج مطالعه کوهورت پارس در استان فارس نشان داده است که تنها ۵۰درصد مبتلایان فشار خون که از بیماری خود اطلاع دارند، بیماری شان کنترل می شود و در بین افرادی که فشار خونشان کنترل می شود نیز، فقط  ۵۰درصد درمان می شوند!
بررسی  نمونه های حاضر در مطالعه کوهورت  گلستان  نیز حاکی از آن بوده که تنها ۳۲درصد افراد مبتلا به فشار خون شناسایی شده، بیماری را تحت کنترل داشته اند

نویسنده همکار در مطالعه جهانی بار بیماری فشار خون درباره علت کنترل نشدن یا درمان ناقص فشار خون بالا در افراد مطلع از بیماری نیز گفت: یکی از مشکلات موجود در درمان فشار خون، انجام ندادن هیچ گونه اقدامی برای درمان، علی رغم آگاهی از ابتلاست.  مشکل دیگر، نقص در روند درمان است؛ به طوری که داروها به درستی و کامل مصرف نمی شوند. به عنوان مثال، هر قرص ۸ساعت در خون فرد باقی می ماند و ممکن است بنا  به تشخیص پزشک معالج نیاز به  تجدید قرص باشد اما بیمار این دستور را رعایت نکرده باشد.  

به گفته وی،  احتمال ابتلا به فشار خون بالا با افزایش سن، بیشتر می شود و به همین دلیل ممکن است افراد مبتلا در سنین بالا نیاز به قرصهای بیشتری داشته باشند یا قرصهای خود را با دستور پزشک، برای کنترل بهتر فشار خون تغییر دهند. اما آنچه بسیار مهم است تکمیل روند درمان و اطمینان از تحت کنترل بودن فشار خون است.
دکتر ملک زاده «درمان کامل»  فشار خون را به اندازه شروع درمان و کنترل آن، ضروری دانست و گفت: عدم درمان کامل فشار خون در جمعیت بالایی از افراد آگاه از ابتلا، درحالیست که هم اکنون داروهای درمان فشار خون با کیفیت بسیار مناسب و ارزان در کشور تولید می شوند و در دسترس هستند.

عوامل خطر ابتلا به فشار خون بالا

عوامل متعددی را در ابتلای فرد به بیماری فشار خون موثر استکه از آن جمله  مصرف بالای نمک، بی تحرکی یا عدم تحرک کافی، اضافه وزن و چاقی، چربی خون بالا، مصرف الکل، رژیم غذایی ، منطقه محل سکونت ، سبک زندگی، ژنتیک، آلودگی هوا ، استرس  و فشارهای ناشی از آن و حتی برخی عوامل موثر در فرایند رشد جنین و دوران کودکی هستند.

 مصرف نمک ۱۲درصد ایرانیان در محدوده سالم است! 

به گفته معاون تحقیقات وزیر بهداشت اما، در این میان  افزایش شمار مبتلایان فشار خون در ایران بیش از همه متوجه چند عامل مهمتر است که از آن جمله مصرف زیاد نمک  و چاقی است. مصرف روزانه نمک در ایران بیش از دو برابر استاندارد جهانی است به طوری که در دنیا ۵گرم و در ایران ۱۱گرم است. همچنین مصرف نمک  در بین زنان ایرانی حدود سه برابر  مردان است. بر پایه نتایج مطالعه بر روی جمعیت ایران در سال ۹۵، مصرف نمک تنها در ۱۲درصد مردم ،  محدوده سالم را  رعایت کرده است.

29 میلیون ایرانی چاق و دارای اضافه وزن در برابر تهدید فشار خون بالا
  
فوق تخصص بیماری های گوارش و کبد ، افزایش چاقی و بی تحرکی در ایران را به عنوان عامل مهم فشار خون بالا، یک نگرانی جدی دانست و گفت: درحالیکه ۸۰درصد ایرانی ها تحرک بدنی کافی ندارند شمار افراد چاق و دارای اضافه وزن در ایران به ۲۹میلیون نفر رسیده است که این نیز هشدار جدی برای افزایش شمار مبتلایان به فشار خون است.

فشار خون کنترل نشده مهمترین عامل نارسایی کلیوی

بر اساس مطالعه جهانی بار بیماری ها ، بیماری های نارسایی کلیوی و دیابت پس از بیماری های قلبی و عروقی و سکته های قلبی و مغزی سهم زیادی  از بار بیماری فشار خون بالا را به خود اختصاص می دهند و این درحالیست که وضعیت ایران در خصوص افزایش شمار مبتلایان نارسایی کلیه، بالا و نگران کننده توصیف می شود. در کنار تهدیدات جانی این دسته از بیماران، هزینه های سرسام آور دیالیز هر بیمار کلیوی را که میلیون ها تومان در سال است باید به این افسوسها افزود!
به گفته دکتر ملک زاده،  پرفشاری خون  احتمال ابتلا به کم کاری کلیه را به طور متوسط تا بیش از ۵۰  درصد افزایش می‌دهد و هرچه متوسط فشارخون و وزن فرد مبتلا با سرعت بیشتری افزایش پیدا کند، خطر کم‌کاری کلیه‌ها نیز بیشتر می شود؛ بنابراین اگر افراد، قادر به کاهش فشارخون و وزن خود نیستند ، دست کم می‌توانند مانع افزایش فشار خون و وزن شده و از خطر کم‌کاری کلیوی بکاهند.